Nakliyat sigortaları kısaca karayolu, denizyolu, demiryolu ve havayolu taşımacılığında malların karşı karşıya kaldıkları rizikoları ile taşıyıcıların taşıdıkları mala sorumluluklarını temin eden bir sigorta türüdür.

A) EMTEA HASARLARI
Malların bir veya birden fazla taşıma aracı ile bir yerden başka bir yere taşınması sırasında meydana gelen hasarlardır. Taşınan bu emtealar genelde ticari emtealar olup yurtiçi ve yurtdışı (ithalat-ihracat) halinde olabilir. Kara, deniz, hava ve demiryolu ile yapılan sevkiyatlarda emtea poliçeleri geniş kapsamlı Institute Cargo Clauses ( ALL RISKS ) olabilir veya dar kapsamlı (Institute Cargo Clauses F.P.A, kamyon klozu, demiryolu klozu) olabilir.

Geniş kapsamlı poliçeler (ALL RISK ) taşınan emteanın çıkış deposundan varış deposuna ulaşıncaya kadar meydana gelen zarar ve ziyanı kapsar. Dar kapsamlı poliçeler ise (F.P.A. kamyon klozu) Denizde geminin batması , yanması , karaya oturması vb. kamyonda çığ düşmesi , köprü yıkılması , devrilmesi , yanması , çarpışması vb. yani taşımayı yapan aracın bir kaza geçirmesi neticesinde meydana gelecek zarar ve ziyanı kapsar.

1) Hasar anında yapılması gereken işlemler:
İhbar: Hasarın büyümemesi için gerekli tedbirlerin alınarak hasar servisine ihbar yapılması.
Ekspertiz tayini: Hasar servisince eksper tayini ve raporların hazırlanması.
Gerekli evrakların tamamlanması.
– Mal faturası.
– Konişmento-taşıma senedi.
– Kargo raporu- tutanak – gemi zabıt varakası – kamyon boşaltma zabıt varakası.
– Ambar rezerv tutanağı – Gümrük muayene tutanağı.
– Hasar trafik kazası sonucu oluşmuş ise trafik zaptı, ehliyet, ruhsat fotokopileri.
– Hasarlı resimler.
– Gümrük giriş beyannamesi veya çıkış beyannamesi.
– Nakliyeciye çekilen pretosto yazısı.
Evrakları tamamlanan dosyanın hasar servisince incelenmesi.
Ödeme.
İhracat sigortalarında yurt dışında meydana gelen hasarlarda Lloyd’s acentalarına müracat edilerek ekspertiz yaptırılacaktır. Dünyanın bir çok şehrinde Lloyd’s acentası mevcut olup herhangi bir hasar durumunda hasarın olduğu şehirdeki veya oraya en yakın şehirdeki Lloyd’s acentasının adresi telefon numarası ve fax numarası istendiğinde şirketimiz hasar servisinden temin edilebilir. Burada Lloyd’s’un ne olduğundan kısaca bahsedelim.

2) Lloyd’s Nedir?
Lloyd’s ne bir deniz nakliyat şirketi ne de bir sigorta şirketidir. Lloyd’s beynelmilel bir sigorta piyasası ve dünya gemicilik istihbarat merkezidir. Lloyd’s Underwriters diye adlandırılan şahısların sigorta kabul ettikleri bir yerdir. Lloyd’s müessesesinin kendi binası mevcut olup bir komite vasıtasıyla kendi sigorta piyasasını idare eder ve gemicilikle ilgili olarak bütün dünyadan topladığı haberler de dahil olmak üzere üyelerinin işlerinin yürütülmesi için her türlü kolaylığı temin eder. Aynı zamanda geniş acentalık teşkilatı vasıtasıyla da hasar tespit hizmeti de sunmakta olup, yaptığı raporlar her yerde geçerlidir. Her nakliyat hasarında ödemenin rucuen tahsil etme imkanı vardır. Bunun için de gerekli olan evrakların tam ve eksiksiz olması önem kazanır. Şimdi yukarıda bahsedilen bu evrakların kısa açıklamaları yapalım:

MAL FATURASI: Hemen hemen her hasar dosyasında mevcuttur. Bu belge ödenen tazminat miktarının sigorta edilen miktarla mukayesesi bakımından önemlidir.
KONİŞMENTO (kamyonda taşıma senedi): Bu belge taşıyıcının kim olduğunu belirler.
KARGO RAPORU (bu belgeye gemi zabıt varakası-tutanak-kamyon boşaltma zabıt varakası da denilir): Bu belge hasarın taşıma sırasında olup olmadığını belirler. Malın taşımayı yapan araçtan hasarlı olarak alınıp alınmadığının tesbitinde rol oynar. Bu belge üzerinde taşıyanın veya acentesinin (gemi – kamyon – uçak – tren) imzasının bulunması gereklidir. Bu belgenin mutlaka istenmesi lazımdır.
AMBAR REZERVE TUTANAĞI: Malların gümrük ambarına alınması sırasında tanzim edilmektedir. Eğer kargo raporunda hasar kaydı yoksa bu zabıttakı hasar kaydıyla Gümrük antrepolarına, TCDD Liman İşletmesine rücu etmek ve dava açmak mümkün olur.
GÜMRÜK MUAYENE TUTANAĞI: Malların gümrükten çekilmesi için gereklidir. Üzerinde ambar rezerv tutanağındaki kayıtlara göre tanzim edildiği yazarsa da tek başına ve kargo raporu olmadan delil niteliği kabul edilmemektedir. Bu nedenle bu tutanakla birlikte kargo raporu ve ambar rezerve tutanağı mutlaka istenmelidir.
YÜK MANİFESTOSU: Gemi, uçak, kamyon gibi taşıma araçlarında taşınan sigortalı emteanın poliçede belirtilen araca mahreçten yüklenmiş olup olmadığını belirler. Tazminatın ödenip ödenmemesinde önemli rol oynar.
ORDİNO: Taşınan malın teslimini temin eden belgedir. Taşımayı yapan gemi ve/veya kamyon işleteninin ve sahibinin veya bunların acentalarının belirlenmesinde ve malların konişmentoya uygun olarak teslim edilmiş olup olmadığının tayininde önemli rol oynar.
NAVLUN FATURASI: Yabancı taşıma şirketleri ve müesseseleri ve gemileri tarafından yapılan taşımalarda yabancı taşıyanlar nam ve hesabına Türkiye’de muamele yapan acentaların tesbiti ile (hasar taşıyıcının sorumluluğunda ise) bu acentalara rücu taleplerinin yöneltilmesinde önemli rol oynar.
NAKLİYECİYE ÇEKİLEN PROTOSTO YAZISI: Ziya ve hasarın taşıyana ve zarara sebebiyet verene T.T.K. 1065 ve 1066. maddeleri hükümlerince ihbar edildiğini kanıtlayan belgedir.

B) TEKNE HASARLARI
Tekne sigortaları geminin (tekne ve makineler) denizcilik tehlikelerine karşı sigortalanmasını ifade eder. Denizcilik tehlikelerinden maksat kötü hava şartları, fırtına, batma, karaya oturma ve çarpışma gibi deniz tehlikeleri ile yangın ve benzeri tahlikelerdir.Tekne sigortalarında kullanılmakta olan poliçelerin esasını I.T.C.H (Institute Time Clauses Hulls) oluşturmaktadır.
Buna göre teminat ana çizgileri ile şunları kapsar:
– Tam ziya.
– Sigortalı geminin makul onarım masrafları. Yani; hususi avarya ve müşterek avaryaları kapsar.
– Tam ziya olmamak kaydıyla sigortalı geminin yapılmamış bulunan onarım masraflarını karşılar.
– Sigortalı bir riziko sonucu oluşan dava ve say masrafları (tam ziya önlemek amacıyla yapılan masraflar olup varma yerine gelmeden önce herhangi bir yerde yapılır).
– Sigortalı bir riziko sunucu oluşan kurtarma masrafları.
– Müşterek avarya garame payı.
– Çatışma sorumluluğunu karşılar (çatışma klozuna göre 3/4 oranında).
Tam ziya hakiki veya hükmi olabilir.
Hakiki tam ziya: Geminin tamamen batması, yani bir daha geri gelmeyecek şekilde sigortalının elinden çıkması.
Hükmi Tam ziya: Tamir masraflarının geminin değerini aşması, donatanın gemiyi resmen terketmesi.

1) Hasar anında yapılması gereken işlemler:
İhbar: Hasarın büyümemesi için gerekli önlemlerin alınarak ihbar servisimize ihbarın yapılması.
Ekspertiz tayini: Hasar servisince eksper tayini ve raporların hazırlanması.
Gerekli evrakların tamamlanması.
– Yol ve denize elverişlilik belgesi.
– Seyir ve Makina jurnalı.
– Kaptan raporu.
– Hasarlı resimler.
Dosyanın incelenmesi.
Ödeme.